[ Vatandaşlık Hakları ve Görevleri ]

[admin_gulsah]

AÇIKLAMALAR

Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi dersi öğretim programı konuları iki yılda işlenecek şekilde düzenlenmiştir.

Öğretmen, bu derste öğrencilerin özellikle kendi haklarını tanıma, başkalarının haklarına saygı ve hoşgörü gösterme, aynı zamanda kendisinin ve başkalarının haklarını koruma gibi konularda onları bilinçlendirmeye yönelik çalışmalar yapmalıdır. Ancak, öğrencilerin özelliğinden dolayı öğretmen bu hedefini gerçekleştirmede bazı güçlüklerle karşılaşabilir. Karşılaşılan güçlükleri aşmak amacıyla aileleri insan hakları konusunda bilinçlendirme etkinliklerine de önem vermelidir. Bunu sağlamak amacıyla öğretmen, yeri geldikçe yakın çevresindeki üniversite, vakıf, dernek vb. kuruluşlarla iş birliğine giderek konuyla ilgili kişileri okula davet edip onların öğrenci ve velilerle görüşmelerini sağlayabilir. Ders konularıyla ilgili konferans, sempozyum vb. toplantılara öğrenci ve ailelerin katılımlarını sağlayabilir. Yine öğretmen, resmî ya da sivil kuruluşların engelli bireylere sağladığı sosyal haklardan öğrencileri ve aileleri haberdar edebilmek için toplantılar düzenleyebilir. Toplantılar sayesinde ailelerin birbirleriyle iletişime geçmeleri ve bu konularda kendi aralarında bilgi alışverişi yapmaları sağlanabilir.

Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi dersinin işlenişinde öğretmen, özellikle soyut kavramların öğretiminde yeterli özeni göstermek durumundadır. Bu kavramların tanımlamalar şeklinde öğretilmemesi, ezbere dayandırılmaması, mümkün olduğunca somut örneklerden hareket ederek verilmeye çalışılması gerekmektedir. Konuların işlenişinde önceden bilinmesi gereken ancak programda amaçlar arasında yer almayan bazı kavramlar varsa öğretmen, öncelikle bu kavramları en basit biçimde vererek konuya geçmelidir. Öğretmen, diğer konuların işlenişinde de öğrencinin yakın çevresinden yararlanarak konuları somutlaştırmalı, böylece öğrencinin günlük yaşama uyumunu sağlamalıdır.

Toplum düzeninin sağlanabilmesi için kendi hak ve sorumluluklarını yerine getirmesi gerektiği vurgulanmalı, öğrencilerin iyi birer vatandaş olarak toplum içinde, toplumun diğer üyeleriyle bir arada ve uyumlu yaşamaları sağlanmalıdır. Öğrencilere; sosyal ilişkilerinde adil davranabilmesi, ahlâk kurallarına uygun davranışlar gösterebilmesi ve dürüst olabilmesine yönelik davranışlar kazandırılmaya çalışılmalıdır.

Öğrencilere sevgi, saygı ve anlayış duyguları ile diğer kişilerle dayanışma içinde bulunması, eleştirilere açık olması, başkalarının iyi davranışları ve başarılarını takdir etmesi gereği, yeri geldikçe vurgulanmalıdır.

Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi dersi işlenirken mümkün olduğunca diğer derslerle bağlantı kurulmasına dikkat edilmeli, benzer konuların işlenişinde paralellik sağlanmalıdır.

******çülük konularıyla ilgili; 04.08.1999 tarih ve 263 sayılı Talim Terbiye Kurulu kararıyla kabul edilen ve Eylül 1999 tarih 2504 sayılı Tebliğler Dergisi’nde yayınlanan ilköğretim kurumlarının öğretim programları ile ders kitaplarında yer alması gereken konular, bütünüyle Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi dersi öğretim programında da işlenecektir.



GENEL AMAÇLAR

1. Bireyin, toplum içinde yaşaması gereğini bilir.

2.Toplum hayatında sevgi, saygı, hoşgörünün önemini bilir.

3. ******’ün temel hak ve özgürlüklere verdiği önemi bilir.

4. Kendine ve başkasına tanınan hakların farkında olur.

5.Toplum içinde kendi payına düşen görev ve sorumlulukları yerine getirme alışkanlığı

kazanır.

6. Vatandaş olma bilinci kazanır.

ÖZEL AMAÇLAR

1. İnsan hakları kavramını bilir.

2. İnsanın temel hak ve özgürlüklerini tanır.

3. İnsan haklarının korunmasında sevgi, saygı ve hoşgörünün önemini bilir.

4. İnsan haklarının korunmasına özen gösterir.

5. “Çocuk Hakları Sözleşmesi”yle kendisine tanınan hakları bilir.

6. Devletin, temel hak ve özgürlüklerle ilgili görevlerini bilir.

7. ******’ün insan hak ve özgürlüklerine önem verdiğini kavrar.

8. Devlet kavramını bilir.

9. Devletin vatandaşlarına karşı olan temel görevlerini bilir.

10. Vatandaşın devlete karşı görevlerini bilir.

11. ******’ün, vatandaşlık görevlerine önem verdiğini kavrar.

12. ******’ün, vatanını ve ulusunu çok sevdiğini kavrar.



AMAÇ VE DAVRANIŞLAR
(7. ve 8. Yıllar)

ÜNİTE I: İNSAN HAKLARI
Amaç 1: İnsan hakları kavramını bilir.

Davranışlar:

1. İnsan haklarının, insanların sadece insan olmalarından dolayı sahip oldukları

haklar olduğunu söyler.

2. İnsan haklarının tüm insanlar için geçerli olduğunu söyler.

3. İnsanların bu haklara, doğuştan sahip olduğunu söyler.

4. İnsan haklarının vazgeçilmez ve devredilmez haklar olduğunu söyler.

5. İnsan haklarının sınırlandırılmasının söz konusu olamayacağını söyler.

6. İnsan haklarını kullanırken, bir başkasının hakkının çiğnenemeyeceğini söyler.

7. Devletin, insan haklarını korumakla yükümlü olduğunu söyler.

Amaç 2: İnsanın temel hak ve özgürlüklerini tanır.

Davranışlar:

1. Yaşama hakkının, insanın temel hak ve özgürlüklerinden olduğunu söyler.

2. Eğitim hakkının, insanın temel hak ve özgürlüklerinden olduğunu söyler.

3. Kişi dokunulmazlığı hakkının, insanın temel hak ve özgürlüklerinden olduğunu

söyler.

4. Sağlıklı bir çevrede yaşama hakkının, insanın temel hak ve özgürlüklerinden

olduğunu söyler.

5. Özel hayatın gizliliği hakkının, insanın temel hak ve özgürlüklerinden olduğunu

söyler.

6. Seçme ve seçilme hakkının, insanın temel hak ve özgürlüklerinden olduğunu

söyler.

7. Konut dokunulmazlığı hakkının, insanın temel hak ve özgürlüklerinden olduğunu

söyler.

8. Düşünce özgürlüğünün, insanın temel hak ve özgürlüklerinden olduğunu söyler.

9. Din ve vicdan özgürlüğünün, insanın temel hak ve özgürlüklerinden olduğunu

söyler.

10. Haberleşme özgürlüğünün, insanın temel hak ve özgürlüklerinden olduğunu

söyler.

11. Yerleşme ve seyahat etme özgürlüğünün, insanın temel hak ve özgürlüklerinden

olduğunu söyler.

12. Çalışma hakkının, insanın temel hak ve özgürlüklerinden olduğunu söyler.

13. Toplantı hak ve özgürlüğünün, insanın temel hak ve özgürlüklerinden olduğunu

söyler.

14. Bilim ve sanat özgürlüğünün, insanın temel hak ve özgürlüklerinden olduğunu

söyler.

Amaç 3: İnsan haklarının korunmasında sevgi, saygı ve hoşgörünün önemini bilir.

Davranışlar:

1. Başkalarının düşüncelerine saygı gösterilmesi gerektiğini söyler.

2. Farklı düşüncelere karşı hoşgörülü davranılması gerektiğini söyler.

3. Kendi hakları kadar başkalarının haklarının da korunması gerektiğini bilir.

Amaç 4: İnsan haklarının korunmasına özen gösterir.

Davranışlar:

1. Başkalarının haklarını korur.

2. Kendi haklarını arar.

3. Başkalarına kötü söz söylemez.

4. Başkalarının düşüncelerine saygı gösterir.

5. Başkalarının sözünü kesmeden dinler.

6. Başkalarının eşyalarını izinsiz almaz.

7. Başkalarıyla kavga etmez.

8. Başkalarıyla alay etmez.

9. Nedenini bilmediği bir konuda başkalarını suçlamaz.

Amaç 5: “Çocuk Hakları Sözleşmesi”yle kendisine tanınan hakları bilir.

Davranışlar:

1. Devletin, her çocuğun bakım ve korunmasını sağlayan önlemleri alması

gerektiğini söyler.

2. Her çocuğun, düşünce, din ve vicdan özgürlüğüne sahip olduğunu söyler.

3. Devletin, çocuğu her türlü saldırı ve insanlık dışı kötü davranışlara karşı

korumakla görevli olduğunu söyler.

4. Devletin, engelli çocukların hayatını kolaylaştıran önlemleri almak zorunda

olduğunu söyler.

5. Her çocuğun, sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı bulunduğunu söyler.

6. Her çocuğun, sosyal güvenlikten yararlanma hakkı bulunduğunu söyler.

7. Her çocuğun, eğitimden yararlanma hakkı bulunduğunu söyler.

8. Her çocuğun, dinlenme, oynama, çeşitli kültürel faaliyetlerde bulunma hakkı

olduğunu söyler.

9. Her çocuğun, gelişimine zarar verecek şekilde çalıştırılmasına karşı korunma

hakkı olduğunu söyler.

10. Her çocuğun, cinsel amaçlı olarak kendisinden yararlanılmasına karşı korunma

hakkı olduğunu söyler.

11. Devletin, çocuğu uyuşturucu madde vb. lerinin kullanımına karşı korumakla

görevli olduğunu söyler.

12. Devletin, özel bakım gerektiren durumlarda çocuğa ya da ailesine parasal destek

sağlamakla görevli olduğunu söyler.

13. Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni kabul eden devletlerin, bu hakların kullanılmasını

sağlayacak tüm düzenlemeleri yapmakla görevli olduğunu söyler.

Amaç 6: Devletin temel hak ve özgürlüklerle ilgili görevlerini bilir.

Davranışlar:

1. Devletin, temel hak ve özgürlükleri korumakla görevli olduğunu söyler.

2. Devletin, temel hak ve özgürlükleri, anayasa ve yasalarla güvence altına aldığını

söyler.

3. Devletin, kişilerin anayasa ve yasalara uygun davranmalarını sağlaması

gerektiğini söyler.

4. Devletin, temel hak ve özgürlüklerin korunmasını sağlayan kurum ve

kuruluşları oluşturduğunu söyler.

Amaç 7: ******’ün insan hak ve özgürlüklerine önem verdiğini kavrar.

Davranışlar:

1. ******’ün önderliğinde kurulan cumhuriyet yönetimiyle Türk ulusunun kazandığı

hak ve özgürlüklerin neler olduğunu açıklar.

2. ******’ün, insan hak ve özgürlüklerine verdiği önemini belirten sözlerinden

örnekler verir.

ÜNİTE II: DEVLET VE VATANDAŞ İLİŞKİSİ
Amaç 8: Devlet kavramını bilir.

Davranışlar:

1. Devletin, toplumu yöneten bir güç olduğunu söyler.

2. Toplumların yönetiminde devletin daha üstünde başka bir gücün bulunmadığını

söyler.

3. Devletin amacının, toplumdaki düzeni, birlik ve beraberliği korumak olduğunu

söyler.

4. Devlet yönetiminin yasalarla sağlandığını söyler.

5. Devletin koyduğu yasalara, vatandaşların uyma zorunluluğu olduğunu söyler.